Nauka czytania metodą symultaniczno- sekwencyjną.
Budowanie skojarzeń do literek za pomocą polisensorycznych wrażeń.
Autor oddziaływań o charakterze innowacyjnym: Jolanta Łukasik.
Rodzaj oddziaływań o charakterze innowacyjnym: programowo – metodyczna.
Miejsce oddziaływań o charakterze innowacyjnym: Przedszkole Specjalne nr 8 przy Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym, im. św. Ludwika w Krakowie przy ul. Strzeleckiej 2 A.
Zakres oddziaływań : dla dzieci przedszkolnych.
Czas trwania: od 01.09.2022 r.
Koszty innowacji i źródła finansowania: zasoby własne.
- Wstęp: motywacja wprowadzenia oddziaływań o charakterze innowacyjnym.
W przedszkolu zorganizowanym w podmiocie leczniczym w oddziale psychiatrii, niektóre z dzieci posiadają orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wynikające z diagnozy autyzmu, zespołu Aspergera, całościowych zaburzeń rozwojowych, niedokształcenia mowy o typie afazji oraz z niepełnosprawności intelektualnej. Pobyty dzieci w szpitalu są wielomiesięczne, często całoroczne. Adresaci borykają się z trudnościami w nabywaniu kompetencji językowych w postaci niezakończonego rozwoju mowy, wad wymowy, mowy charakterystycznej dla dzieci z autyzmem oraz niedokształcenia mowy o typie afazji. Jest to grupa zróżnicowana wiekowo o niejednorodnych zaburzeniach psychicznych.
Skrzyżowana lateralizacja która jest widoczna u części dzieci oraz niezakończony bądź opóźniony rozwój mowy, niedokształcenie mowy o typie afazji co za tym idzie nadpobudliwość psychoruchowa, szybka męczliwość, krótki czas koncentracji, zaburzona analiza i synteza wzrokowa oraz słuchowa skłaniają do refleksji, że są to dzieci zagrożone dysleksją.
Z wymienionych powodów gorzej funkcjonują społecznie i poznawczo, choć jak często się potem okazuje drzemie w nich duży potencjał, który trzeba uwolnić, pozwolić dziecku na jak najlepszy start – bo to nauczanie początkowe determinuje późniejsze sukcesy, a niekiedy niestety porażki dzieci.
Nauka czytania metodą symultaniczno – sekwencyjną dodatkowo wsparta poznawaniem liter za pomocą gestów artykulacyjnych, ruchem ciała powiązanego z wokalizacją, obrazkami na dłoni oraz krótkimi historyjkami o literkach buduje na bazie polisensorycznych wrażeń skojarzenia pozwalające opanować naukę liter. Oddziaływania te wychodzą na przeciw potrzebom rozwojowym adresatów. Opanowanie sztuki czytania pozwala uporządkować zaburzoną syntagmę wyrazową u dzieci z niedokształceniem mowy o typie afazji oraz opóźnionym i niezakończonym rozwojem mowy a to z kolei pozwala opanować umiejętność pisania.
Zajęcia będą się odbywały podczas codziennych zindywidualizowanych oraz grupowych zajęć.
- Główne cele oddziaływań o charakterze innowacyjnym:
- wzrost sprawności systemowej na którą składa się świadomość fonologiczna, dostrzeganie cech dystynktywnych fonemów, co pozytywnie wpływa na proces nabywania umiejętności prawidłowego czytania i pisania.
- przeciwdziałanie niepowodzeniom w szkole, zapewnienie ,,mocnego startu” – przygotowanie do nauki czytania metodą symultaniczno – sekwencyjną dzieci zagrożonych dysleksją. Dzieci poznają wszystkie litery, odczytują je w paradygmatach, czytają ze zrozumieniem proste wyrazy i teksty z uwzględnieniem prawidłowej artykulacji, samodzielnie potrafią pisać proste wyrazy.
- poprawienie społecznego i poznawczego funkcjonowania dzieci – budowanie wiary w swoje możliwości.
- Cele terapeutyczne:
- likwidowanie napięć emocjonalnych związanych z trudnościami w nabywaniu umiejętności czytania i pisania,
- rozwijanie funkcji poznawczych dzieci,
- rozwijanie wiary we własne siły,
- motywowanie do pokonywania napotykanych trudności,
- wdrażanie do systematycznej pracy,
- rozwijanie umiejętności współpracy w grupie, czekania na swoją kolej.
4 . Postępowanie:
Dzieci zagrożone dysleksją:
- badanie lateralizacji,
- niwelowanie wad wymowy: jak dziecko mówi- tak później czyta i pisze,
- rozwijanie funkcji poznawczych wspomagających proces nauki czytania,
- rozwijanie spostrzegania wzrokowego od strony lewej do prawej,
- rozwijanie uwagi słuchowej,
- ćwiczenie sekwencji słuchowych i pamięci słuchowej,
- nauka czytania metodą symultaniczno -sekwencyjną: odczytywanie samogłosek, paradygmatów: spółgłosek w połączeniu z samogłoskami w nagłosie, wygłosie oraz w śródgłosie. Samodzielne czytanie prostych wyrazów, zdań oraz tekstów.
- Metody:
- Gesty artykulacyjne: za pomocą dłoni mają zobrazować sposób i miejsce artykulacji istotne jest także wykorzystanie czucia skórnego. Dzięki nim dziecko dostrzega cechy dystynktywne fonemu. W początkowym etapie nauki czytania często gest poprzedza odczytanie litery bądź sylaby.
- Identyfikacja głosek w nagłosie i wygłosie wyrazu za pomocą gestu: wykorzystanie nie tylko zmysłu słuchu ale i także zmysłu wzroku i czucia skórnego podczas identyfikacji głosek w nagłosie i wygłosie sylaby bądź wyrazu.
- Obrazki na dłoni dziecka: utrwalanie liter za pomocą obrazka na dłoni dziecka obok zapisanej do utrwalenia literki. Dziecko chcąc przywołać nazwę nowo poznanej litery, patrząc na obrazek na swej dłoni identyfikuje głoskę w nagłosie wyrazu- tym samym wie jaka jest zapisana litera.
- Krótkie historyjki o literkach budujące skojarzenia: celem ich jest eliminowanie trudności w różnicowaniu liter (podczas czytania) takich jak: p:b:d, m:w, h:n, m:n, r:n itp. Dziecko słuchając krótkich historyjek o literkach, wspartych gestami, niekiedy ruchem całego ciała oraz obrazkami , pobudza wyobraźnie oraz umiejętność porównywania ich cech, dokonując w ten sposób prawidłowej analizy i syntezy wzrokowej, na drodze skojarzeń i polisensorycznych wrażeń przywołuje nazwy liter.
- Przewidywane efekty wdrożenia oddziaływań o charakterze innowacyjnym: realizacja założonych celów.
- Realizujący program: Jolanta Łukasik.